NỬA NĂM LÀ NGÀY, NỦA NĂM LÀ ĐÊM

            NỬA NĂM LÀ NGÀY, NỦA NĂM LÀ ĐÊM

            Chúa nhật ngày 22/6/2014 vừa qua, cuộc thi tháng Đường Lên Đỉnh Olympia, trong phần câu hỏi trong vòng 6o giây, có một câu hỏi: Nơi nào trên Trái Đất có nửa năm là ngày, nửa năm là đêm? Đáp án là : Ở hai cực của Trái Đất. Bạn có muốn biết tại sao như vậy không? Chúng tôi xin chia sẻ.

            Chúng tôi không đi sâu về Hệ Mặt Trời, mà chỉ trình bày: Vì sao lại có nửa năm là ngày và nửa năm là đêm.

            Mặt Trời chính là trung tâm của Hệ Mặt Trời. Khi ánh sáng của Mặt Trời chiếu xuống Trái Đất, do Trái Đất là hình cầu, nên ánh sáng chỉ chiếu sáng được một nửa, còn nửa kia thì ánh sáng không thể chiếu đến được. Phần được chiếu sáng, chúng ta gọi nơi đó là ban ngày, còn phần bị tối, chúng ta gọi nơi đó là ban đêm.

Hình 1: minh họa ngày đêm

            Nếu Trái Đất đứng yên thì chỉ một nửa Trái Đất luôn luôn được chiếu sáng, ban ngày sẽ kéo dài mãi mãi. Còn nửa kia là ban đêm vĩnh viễn. Trái Đất tự quay quanh trục của mình trọn một vòng là một ngày, mỗi ngày có 24 giờ, nên toàn bộ Trái Đất được chiếu sáng đều đặn, ngày đêm kế tiếp nhau không ngừng. Như vậy một ngày gồm có ban ngày và ban đêm.

           Đó là lý thuyết, riêng ở Cực Bắc và cực Nam thì lại khác. Ở cực Bắc và cực Nam của Trái Đất mỗi năm có nửa năm là ban ngày, nửa năm là ban đêm. Tình trạng ban ngày và ban đêm kéo dài liền một mạch mấy tháng như thế, trong thiên văn học gọi là ngày cực và đêm cực.

          Ngày cực và đêm cực xuất hiện là do khi Trái Đất quay xung quanh Mặt Trời có hơi nghiêng. Trục tự quay của Trái Đất không phải là thẳng góc mà là cắt với mặt phẳng quỹ đạo Trái Đất quay xung quanh Mặt Trời với một góc nghiêng là 66,5⁰.

Trong hai ngày xuân phân (21/3) và thu phân (22/9) hàng năm, Mặt Trời chiếu thẳng xuống xích đạo, theo sự dịch chuyển của Trái Đất, trong khoảng thời gian từ xuân phân đến thu phân, điểm chiếu thẳng của Mặt Trời nằm trên bán cầu Bắc, cực Bắc luôn có ánh sáng Mặt Trời còn cực Nam thì lại luôn đen tối. Tiếp đến là khoảng thời gian từ thu phân đến xuân phân tình hình lại ngược lại.

            Các bạn xem các hình ảnh trên đây sẽ hiểu được hiện tượng nửa năm là ngày, nửa năm là đêm ở Hai Cực của Trái Đất.

            Pet TB